Skip to main content

एक योद्धा

कॅशिअस क्ले अर्थात मुहम्मद अली.

लहान असतांना वडिलांनी ज्या व्यक्तींबद्दल अगदी भरभरून मला कहाण्या ऐकवल्या त्यात मुहम्मद अली फार वरच्या क्रमांकावर. वर्णभेद चळवळ आणि संघर्षाबद्दल मला खूप लहानपणीच वडिलांकडून बरंच काही ऐकायला मिळालं. जातिव्यवस्थेबद्दल जसं तसंच नेल्सन मंडेला तथा माल्कम एक्स यांच्याबद्दल, त्यांनी सुरु केलेल्या चळवळी, त्यांचा मानवी समानतेसाठी प्रदीर्घ लढा, सारं काही खूप लहान वयापासूनच ऐकत आले वडिलांकडून.

काल मुहम्मद अली यांच्या निधनाची वार्ता ऐकल्यावर वाटलं आपण ह्या सर्व जगज्जेत्यांना अमर समजत रहातो. त्यांची कीर्ती अजरामर असतेच पण ते स्वतः  देखील, अशी भावना कुठेतरी खोल दडलेली असते आपल्यात. मला आठवतं जेव्हा मुहम्मद अलींच्या मुलीने, लैला अली हिने जागतिक मुष्टीयोद्धा स्पर्धा जिंकली होती, तेव्हा त्यांची प्रतिक्रिया एक अत्यंत अभिमानी वडील या भूमिकेतून टीव्ही वर मी ऐकली होती. ते बघून आपण सुद्धा आपल्या वडिलांना अभिमान वाटेल अशी कामगिरी करून दाखवण्याचा उत्साह माझ्यात संचारला होता. ते चेहऱ्यावरून मला कधीच एक मुष्टीयोद्धा वाटले नाहीत. एखाद्या मुष्टीयोद्ध्याची रागीट मुद्रा किंवा ते स्पर्धात्मक भाव मला कधीच त्यांच्या चेहऱ्यावर जाणवले नाहीत. एखादा शांत, मितभाषी, मृदू स्वभावाचा माणूस अभिप्रेत व्हायचा त्यांच्या देहबोलीतून. नुसतं एक खेळाडू म्हणून नाही तर एक माणूस म्हणून ज्याला राजकीय आणि सामाजिक भान पुरेपूर होतं आणि आपली मतं मांडण्यास जो कधीही कचरला नाही, असा माणूस सगळ्यांवर प्रभाव टाकतोच आणि अलींनी तो सगळ्या जगावर टाकला. कृष्णवर्णीय म्हणून जी हिडीसफिडीस त्यांच्या वाट्याला आली त्याला न विसरता विएत्नाम सारख्या गरीब देशावर युद्ध पुकारलेल्या अमेरिकी सरकारला त्यांनी खडसावून युद्धात सामील होण्यास नकार दिला आणि त्याबद्दल झालेली तीन वर्षांची मुष्टियुद्ध स्पर्धांमधून खेळण्याची बंदी देखील स्वीकारली. असा अवलिया निराळाच. आपल्या मतांवर ठाम राहून अन्यायाविरुद्ध लढण्याची ताकद त्यांच्यात होती. त्यांचा एक मोहम्मद रफी यांच्यासोबतचा फोटो खूप गाजला. एवढी विनयशीलता आणि नम्रता अंगी बाळगून त्यांनी मुष्टीयोद्धा म्हणून कारकीर्द घडवली हे फार संस्मरणीय आहे. शिवाय सगळ्यांसाठी प्रेरणादायी देखील.

माझ्या लहानपणीच्या आठवणींमधून मला फार प्रेरित करणारे व सतत अन्यायाविरुद्ध लढण्यास बळ देणाऱ्या ह्या महान योद्ध्यास मानाचा सलाम. या सम हाच!

Comments

Popular posts from this blog

या जन्मावर, या जगण्यावर...शतदा प्रेम करावे?

पुस्तकांच्या आणि निसर्गाच्या साथीत जेवढा वेळ छान जातो आणि सार्थकी लागल्यासारखा वाटतो तितका खचितच कुठेतरी अन्यत्र वाटतो. नवीन वर्षात केलेल्या संकल्पांपैकी एक म्हणजे वाचलेल्या प्रत्येक पुस्तकावर स्वतःचं विवेचन लिहिणं. सुरुवात तर झाली आहे. साहित्य संमेलनाच्या निमित्ताने आणि वर्ष अखेरीच्या पार्श्वभूमीवर मुंबईतल्या बऱ्याच बुक स्टोर्सनी भर भक्कम डिसकाउंट जाहीर केला होता. मी देखील नाही नाही म्हणता लोभाला भुलून पार ATM मध्ये जाऊन पैसे काढून पुस्तकं खरेदी केलीत वर्षाच्या शेवटच्या दिवशी. टिव्ही वरच्या असंख्य कार्यक्रमांवर नजर फिरवल्यास असं चित्र दिसतं कि समाजाच्या नैतिक मूल्यांशी कार्यक्रम बनवणाऱ्यांच काहीच घेणं-देणं दिसत नाही. माणसांची पतच एवढी रसातळाला गेली आहे कि कपोलकल्पित आणि वास्तव जग यांची चांगलीच सरमिसळ आपण करून ठेवली आहे आणि त्यातून बाहेर पडण्याचे आपले काहीच मनसुबे वाटत नाही. आज सकाळी विचार करता करता माझ्या असं लक्षात आलं कि आपण किती उगाच खलबतं करतो, आपला दुरान्वये संबंध नसलेल्या गोष्टींबद्दल. काल रात्री जेवताना मी कुमार केतकरांचं "बदलते विश्व" हे साधारण दहा वर्षांपूर्व

गौरी देशपांडे आणि मी

आज २७ फेब्रुवारी. कविवर्य कुसुमाग्रज यांचा जन्मदिवस आणि मराठी भाषा दिवस. त्यानिमित्त मला आवडणाऱ्या एका मराठी लेखिकेच्या पुस्तकाचं विवेचन इथे करते. गौरी देशपांडे- मराठी वाचणाऱ्या साऱ्याच वाचकांना हे नाव जितकं परिचित आहे तितकच फार जवळचं देखील आहे. मी सर्वप्रथम गौरी देशपांडे यांची एक कथा शाळेत असताना अभ्यासली होती- कलिंगड. आणि कित्येक दिवस मी त्या कथेच्या पुढे अजून काही असेल का म्हणून उत्सुक आणि अस्वस्थ होते. दहावीत असताना वाचली होती म्हणून त्यांचं सर्व लिखाण वाचून काढायचं हे ठरवलं. पुढची चार- पाच वर्ष त्यांचं असं काही वाचनात आलं नाही. नंतर 'आर्किटेक्चर' शिकताना कॉलेजच्या ग्रंथालयात मराठी पुस्तकांचं कपाट दिसलं. आणि पाहिलं पुस्तक जे मी घेतलं नी वाचलं ते गौरी देशपांडेंचं 'मुंबई-तळेगाव-ग्रीस' असा प्रवास करणारी 'मुक्काम' हि दीर्घ कथा/कादंबरी. त्याचं दुसरं पुस्तक वाचलं ते म्हणजे 'आहे हे असे आहे', आणि त्यात मला परत एकदा सापडली ती 'कलिंगड' हि कथा. मी चार-पाच वेळा ते पुस्तक वाचून काढलं परीक्षा सुरु होण्याच्या काही दिवस आधी, एप्रिल मधेच आणि त्या कलिंगडाची

वेंधळेपणा

काही लोकांना वेंधळेपणा करण्याची एवढी सवय जडली असते कि कितीही त्यांनी काळजीने काम करण्याचा प्रयत्नापुर्वक निश्चय केला तरीही तो कधी तडीस जात नाही. मला माहित असलेल्या काही वेंधळ्या माणसांबद्दल सांगायचं झालं तर त्याचं प्रत्येक काम किंवा कृती हि इतरांसाठी तापदायकच ठरते बहुतेक वेळा. म्हणजे विद्यार्थ्यांच्या बाबतीत म्हणायचं झालं तर त्यांना परीक्षेत अभ्यास आठवेल का याचं टेन्शन असतं पण तरीही त्यातल्यात्यात त्यांच्या वेंधळेपणात कुठेही कसूर रहात नाही. अगदी परीक्षेची सामग्री नीट घेण्यापासून ते ओळखपत्र, परीक्षेत व्यवस्थित पेपर लिहिण्यापर्यंत सगळ्या गोष्टींमध्ये यांचा धांदरटपणा दिसून येतो. अशा लोकांच्या बेजबाबदार वागण्याची किंमत त्यांच्या परीजनांना भोगावी लागते याचं त्यांना सोयरसुतक देखील नाही. शेवटी काय तर माणूस स्वतःच्या स्वार्थाचाच विचार करतो. मला तर अतिशय राग आहे अशा लोकांच्या आप्पल्पोटेपणाची. त्यांच्या जगाचे ते राजे, सगळं भूमंडल फक्त यांच्या अवतीभवतीच फिरत असल्याचा यांचा फाजील गोड गैरसमज. आपल्यामुळे समोरच्याला केवढा मानसिक त्रास सोसावा लागत असेल याचा थांगपत्तासुद्धा अशा लोकांना नसतो मु