Skip to main content

दिल ढूँढता है फिर वही...

एक सपने सा लगता है वो दिन। पहाड़ों में घूमने का मेरा हमेशा से ही अरमान रहा था। वो ऊँचे देवदार के वृक्ष, पाईन के कोनो को ज़मींन पर पाना और सफ़ेद रंग का हर तरफ दिखना। ऐसे दृश्य देखकर मुझे अक्सर हिंदी फिल्मों के गाने याद आते है। इतना फिल्मों से लगाव नहीं है जितना गानों से है, खासकर वो गानें जो मूलतः कविता के रूप में लिखी गई थी और उसे संगीत का साज चढ़ाकर फिल्मों में पेश किया गया। मेरे पिताजी ने उनके शिमला के वास्तव दौरान की कई सारी Black & White तस्वीरें आज तक सहेज कर रखी है। जब कभी मेरा मन होता है, मैं उन्हें देख लेती हूँ। रंगीन तस्वीरों की भी अलग ही बात होती है। रंग जैसे आज का दौर दिखलाती है, वहीं B&W रंगीन शीशों को पार कर गुजरे जमाने में ले जाती है। मानो हम इतिहास में यात्रा कर रहे हों। मसुरी, देहरादून, अल्मोड़ा - ये सारी जगहें बचपन में किसी जादुई नगरी सी लगती थी। आज भी लगती है, किंतु बचपन में हमारी कल्पनाशक्ति जैसे होती है, जिस निरागस भाव से बच्चें दुनिया निहारते है, वो नज़रिया बड़े होकर लुप्त हो जाता हैं। अपनी मासूमियत को जीवित रखने का हम सब प्रयास तो कर ही सकते है। 


इस समय, खिड़की से बाहर नजर डालने पर पीले रंग के लिली के फूल खिलते मुझे दिख रहे हैं। मानो आसमान की तरफ अपना चेहरा उठाते हुए मुझसे हँस कर कुछ बात करने की कोशिश कर रहे हो। ऐसी प्रसन्नता केवल प्रकृती से ही मिलती है।  सच कहते है की, मनुष्य चाहें कितनी ही भागादौड़ी कर लें, उसे सुकून विलासिता में नहीं बल्कि प्रकृती के वास में मिलता है। गर्मियों के दिनों में आमतौर पर दिखने वाले अमलतास और गुलमोहर जैसे आँखों को लुभाने वाले वृक्ष भी बहुत कम हो गए है। किसी जमाने में, मेरी नानी के घर से होने वाले रास्ते पर दोतर्फा गुलमोहर के पेड़ हुआ करते थे। तब उन्हें मिलने की ख़ुशी से ही गर्मी का एहसास तक नहीं होता था। बस की खिड़की से बाहर निकलकर उन फूलों को छूने का मन करता था। सोचती थी, वो पल ऐसे ही हर साल मिला करेंगे। अब तो वहाँ हाईवे बन चूका है। पेड़ तो रहे नहीं, रास्तें भी अनजान हो गए है। ना वो सड़कें रही, जिसपर धूल उड़ाते बस भागती थी, ना वो गाँव की चौखट जिसे पार कर नानी के घर जाने की जल्दी होती, मन तो पहले ही नानी की गोद में जाकर उछलने लगता था। अब तो वह बस स्टेशन भी एक हाई- फाई  टर्मिनल में परिवर्तित हो चूका है। 


खैर ये तो सारी बीती बातें हो चुकी अब। ठंडी हवाएँ, झूमते पेड़ और लहराते खेत कालवश हो चुके। अब तो केवल पुरानी तस्वीरें देखकर ही मन भर लेते है और मन ही मन गुनगुनाते है- दिल ढूँढता है फिर वही...

Comments

Popular posts from this blog

या जन्मावर, या जगण्यावर...शतदा प्रेम करावे?

पुस्तकांच्या आणि निसर्गाच्या साथीत जेवढा वेळ छान जातो आणि सार्थकी लागल्यासारखा वाटतो तितका खचितच कुठेतरी अन्यत्र वाटतो. नवीन वर्षात केलेल्या संकल्पांपैकी एक म्हणजे वाचलेल्या प्रत्येक पुस्तकावर स्वतःचं विवेचन लिहिणं. सुरुवात तर झाली आहे. साहित्य संमेलनाच्या निमित्ताने आणि वर्ष अखेरीच्या पार्श्वभूमीवर मुंबईतल्या बऱ्याच बुक स्टोर्सनी भर भक्कम डिसकाउंट जाहीर केला होता. मी देखील नाही नाही म्हणता लोभाला भुलून पार ATM मध्ये जाऊन पैसे काढून पुस्तकं खरेदी केलीत वर्षाच्या शेवटच्या दिवशी. टिव्ही वरच्या असंख्य कार्यक्रमांवर नजर फिरवल्यास असं चित्र दिसतं कि समाजाच्या नैतिक मूल्यांशी कार्यक्रम बनवणाऱ्यांच काहीच घेणं-देणं दिसत नाही. माणसांची पतच एवढी रसातळाला गेली आहे कि कपोलकल्पित आणि वास्तव जग यांची चांगलीच सरमिसळ आपण करून ठेवली आहे आणि त्यातून बाहेर पडण्याचे आपले काहीच मनसुबे वाटत नाही. आज सकाळी विचार करता करता माझ्या असं लक्षात आलं कि आपण किती उगाच खलबतं करतो, आपला दुरान्वये संबंध नसलेल्या गोष्टींबद्दल. काल रात्री जेवताना मी कुमार केतकरांचं "बदलते विश्व" हे साधारण दहा वर्षांपूर्व...

गौरी देशपांडे आणि मी

आज २७ फेब्रुवारी. कविवर्य कुसुमाग्रज यांचा जन्मदिवस आणि मराठी भाषा दिवस. त्यानिमित्त मला आवडणाऱ्या एका मराठी लेखिकेच्या पुस्तकाचं विवेचन इथे करते. गौरी देशपांडे- मराठी वाचणाऱ्या साऱ्याच वाचकांना हे नाव जितकं परिचित आहे तितकच फार जवळचं देखील आहे. मी सर्वप्रथम गौरी देशपांडे यांची एक कथा शाळेत असताना अभ्यासली होती- कलिंगड. आणि कित्येक दिवस मी त्या कथेच्या पुढे अजून काही असेल का म्हणून उत्सुक आणि अस्वस्थ होते. दहावीत असताना वाचली होती म्हणून त्यांचं सर्व लिखाण वाचून काढायचं हे ठरवलं. पुढची चार- पाच वर्ष त्यांचं असं काही वाचनात आलं नाही. नंतर 'आर्किटेक्चर' शिकताना कॉलेजच्या ग्रंथालयात मराठी पुस्तकांचं कपाट दिसलं. आणि पाहिलं पुस्तक जे मी घेतलं नी वाचलं ते गौरी देशपांडेंचं 'मुंबई-तळेगाव-ग्रीस' असा प्रवास करणारी 'मुक्काम' हि दीर्घ कथा/कादंबरी. त्याचं दुसरं पुस्तक वाचलं ते म्हणजे 'आहे हे असे आहे', आणि त्यात मला परत एकदा सापडली ती 'कलिंगड' हि कथा. मी चार-पाच वेळा ते पुस्तक वाचून काढलं परीक्षा सुरु होण्याच्या काही दिवस आधी, एप्रिल मधेच आणि त्या कलिंगड...

वेंधळेपणा

काही लोकांना वेंधळेपणा करण्याची एवढी सवय जडली असते कि कितीही त्यांनी काळजीने काम करण्याचा प्रयत्नापुर्वक निश्चय केला तरीही तो कधी तडीस जात नाही. मला माहित असलेल्या काही वेंधळ्या माणसांबद्दल सांगायचं झालं तर त्याचं प्रत्येक काम किंवा कृती हि इतरांसाठी तापदायकच ठरते बहुतेक वेळा. म्हणजे विद्यार्थ्यांच्या बाबतीत म्हणायचं झालं तर त्यांना परीक्षेत अभ्यास आठवेल का याचं टेन्शन असतं पण तरीही त्यातल्यात्यात त्यांच्या वेंधळेपणात कुठेही कसूर रहात नाही. अगदी परीक्षेची सामग्री नीट घेण्यापासून ते ओळखपत्र, परीक्षेत व्यवस्थित पेपर लिहिण्यापर्यंत सगळ्या गोष्टींमध्ये यांचा धांदरटपणा दिसून येतो. अशा लोकांच्या बेजबाबदार वागण्याची किंमत त्यांच्या परीजनांना भोगावी लागते याचं त्यांना सोयरसुतक देखील नाही. शेवटी काय तर माणूस स्वतःच्या स्वार्थाचाच विचार करतो. मला तर अतिशय राग आहे अशा लोकांच्या आप्पल्पोटेपणाची. त्यांच्या जगाचे ते राजे, सगळं भूमंडल फक्त यांच्या अवतीभवतीच फिरत असल्याचा यांचा फाजील गोड गैरसमज. आपल्यामुळे समोरच्याला केवढा मानसिक त्रास सोसावा लागत असेल याचा थांगपत्तासुद्धा अशा लोकांना नसतो मु...